Το ξύλινο τέμπλο του Αγίου Φιλίππου, έργο του 19ου αιώνα, είναι απλό, κοσμημένο με λίγα βυζαντινά και νεοκλασικά στοιχεία. Οργανώνεται σε πέντε ζώνες: θωράκια – βημόθυρο, δεσποτικές εικόνες, επιστύλιο, αέτωμα και σταυρός – λυπηρά.
Στο επιστύλιο είναι τοποθετημένες δεκαεννέα παραστάσεις που ανήκουν στο βασικό χριστολογικό κύκλο (Δωδεκάορτο): Γέννηση της Θεοτόκου, Εισόδια, Ευαγγελισμός, Γέννηση Χριστού, Περιτομή, Υπαπαντή, Βάπτιση, Μεταμόρφωση, Έγερση Λαζάρου, Μυστικός Δείπνος, Βαϊοφόρος, Ίδε ο Άνθρωπος, Σταύρωση, Ανάσταση, Ψηλάφηση, Ανάληψη, Πεντηκοστή, Αγία Τριάδα και Άγιοι Πάντες.
Οι εικόνες είναι έργα διαφόρων παραδοσιακών ζωγράφων με αποτέλεσμα στην τεχνοτροπία τους να εντοπίζονται ποικίλα δυτικά και λαϊκά στοιχεία σύμφωνα με το πνεύμα της εποχής. Οι μορφές χαρακτηρίζονται από σωματικότητα (Γέννηση Θεοτόκου, Εισόδια). Η σάρκα είναι λεία και ρόδινη και τα χρώματα να χρησιμοποιούνται γενικά χωρίς πολλές διαβαθμίσεις (Ευαγγελισμός). Τα πρόσωπα άλλοτε μοιάζουν ήρεμα και μάλλον ανέκφραστα (Γέννηση Χριστού), ενώ άλλοτε απεικονίζεται συγκρατημένα η ψυχική τους διάθεση (Ψηλάφηση). Για την απόδοση της προοπτικής αναπτύσσεται είτε φυσικό τοπίο (Γέννηση, Ανάληψη) είτε αρχιτεκτονικό (Ψηλάφηση, Μυστικός Δείπνος). Η διακοσμητικότητα περιορίζεται στα υφάσματα (Εισόδια, Γέννηση Θεοτόκου), ενώ συχνή είναι η χρήση του χρυσού (Ανάληψη, Άγιοι Πάντες). Στις συνοδευτικές επιγραφές των εικόνων, οι ζωγράφοι απομακρύνονται από τη γραφολογική βυζαντινή παράδοση υϊοθετώντας αρχαϊκούς, αναγεννησιακούς και νεώτερους γραφολογικούς χαρακτήρες. Στο κάτω μέρος ορισμένων εικόνων αναγράφεται επιγραφή με το όνομα του αφιερωτή.
Οι εικόνες του επιστυλίου του Αγίου Φιλίππου εκφράζουν καλλιτεχνικές τάσεις της εποχής τους συνιστώντας ένα ενδιαφέρον αντιπροσωπευτικό δείγμα.
Μαριάννα Οικονόμου (αρχαιολόγος)
Σχόλια